Siatkówka jest drugim co do wielkości sportem zespołowym na świecie z prawie 400 milionami graczy. Jest to również jeden z najstarszych sportów zespołowych, a dowody na to, że grano w niego już 2000 lat p.n.e. w starożytnym Egipcie. Od tych skromnych początków siatkówka stała się globalnym fenomenem, z międzynarodowymi zawodami i uznaniem olimpijskim. Niniejszy artykuł przedstawia kilka kluczowych momentów w historii siatkówki jako gry i sportu zorganizowanego. Jest o wiele więcej przełomowych momentów, niż możemy tutaj wymienić, ale te należą do najważniejszych i najciekawszych historii z tej dynamicznej przeszłości.
Starożytny Egipt: Pierwsze dowody na istnienie siatkówki (2000-1000 p.n.e.)
Starożytnym Egipcjanom często przypisuje się, że byli pierwszymi ludźmi, którzy grali w siatkówkę. Wynika to z faktu, że uważa się, iż grali oni w grę zwaną "boullion". Boullion był grany przez młode kobiety i mężczyzn w rzece Nil, przy użyciu piłki i siatki. Gra w boullion była grana w rzece Nil, używając piłki i sieci. Starożytna sztuka przedstawiająca boullion pokazuje siatkę "reticule", która stałaby się współczesną siatką do siatkówki. W boullion grano w starożytnym Egipcie przez tysiące lat, dopóki Imperium Rzymskie nie najechało na Nil i nie zniszczyło gry. Rzymscy żołnierze byli podobno zdezorientowani i zirytowani tą dziwną, ale popularną grą, i spalili siatki i podarli korty, aby ją powstrzymać. Boullion zniknął z Egiptu, ale siatka żyła dalej, najpierw w Indiach, a potem w Europie.
1920: Założenie Międzynarodowej Federacji Siatkówki (IVF).
Międzynarodowa Federacja Siatkówki (IVF) została założona w Paryżu w lipcu 1920 roku. Jej misją było organizowanie, standaryzowanie i promowanie sportu jakim jest siatkówka. IVF powstała w oparciu o wysiłki francuskich i belgijskich związków. Jej pierwszym zadaniem było ujednolicenie przepisów gry. Od tego czasu IVF rozrosła się do ponad 200 członków reprezentujących 212 federacji krajowych. IVF była kluczową częścią Igrzysk Olimpijskich od ich powstania w 1904 roku. Siatkówka została włączona do programu olimpijskiego podczas Igrzysk w Tokio w 1964 roku. W tym czasie siatkówka była już najpopularniejszym sportem nie zespołowym na świecie. IVF pomogła otworzyć drogę do tego, by siatkówka stała się sportem olimpijskim.
1930: Wprowadzenie zasady 3 metrów
Zasada 3 metrów była jednym z najważniejszych wydarzeń w historii siatkówki. Zasada ta została wprowadzona w 1930 roku i miała znaczący wpływ na grę. Zasada ta mówiła, że siatka nie może być niżej niż 3 metry nad ziemią. Przed tą regułą siatka była znacznie niższa, co czyniło grę znacznie mniej wymagającą. Wyższa siatka zmieniła grę. Boisko stało się większe, a zawodnicy musieli dużo więcej biegać. Piłka została również powiększona, aby zrekompensować wyższą siatkę, przekształcając grę w szybką rywalizację, jaką jest dzisiaj. Zasada 3 metrów rozpoczęła rewolucję w siatkówce, zmieniając grę z powolnej, swobodnej rozrywki w szybki, wymagający sport.
1940: Wzrost popularności, wraz z wprowadzeniem siatki
Siatka została wprowadzona w 1940 roku i również odegrała kluczową rolę w zwiększeniu popularności siatkówki. Siatka była siatką z oczkiem, która była umieszczona na podłodze poniżej siatki do siatkówki. Siatka ułatwiała zawodnikom obserwację piłki i utrzymanie równowagi podczas meczu. Siatka pomogła również wyrównać pole gry, ponieważ została zaprojektowana tak, aby była nisko położona i łatwo było po niej chodzić. Był to prosty, ale skuteczny wynalazek, który zwiększył popularność siatkówki poprzez poprawę rozgrywki. Siatka była tak popularna, że stała się własnym sportem, z profesjonalnymi turniejami i oddaną bazą fanów. Siatka odniosła wielki sukces i niemal stała się bardziej popularna niż sama siatkówka.
1950: Wprowadzenie 6-stopowych i 8-stopowych piłek do siatkówki
Przed latami 50. wszystkie piłki do siatkówki były wykonane ze skóry. W rzeczywistości pierwszy patent na piłkę do siatkówki dotyczył skórzanej piłki do siatkówki w 1892 roku. Jednak do 1950 roku siatkówka stała się głównym sportem, a gracze chcieli mieć piłkę, która będzie łatwiejsza do uchwycenia. W 1950 roku wprowadzono 6-stopową piłkę do siatkówki, a dwa lata później 8-stopową. Piłka 6-stopowa jest do dziś używana w rozgrywkach wyczynowych, natomiast piłka 8-stopowa jest powszechnie używana w grze rekreacyjnej. Piłki te były wykonane z materiałów syntetycznych, co ułatwiało ich chwytanie, gdy były mokre. Było to duże ulepszenie w stosunku do skórzanych piłek do siatkówki, które były notorycznie śliskie, gdy były mokre i trudne do kontrolowania.
1960: Wprowadzenie jednolitych zasad dla mężczyzn i kobiet
Siatkówka tradycyjnie była rozgrywana z nieco innymi zasadami dla mężczyzn i kobiet. Mężczyźni grali z 9 zawodnikami w drużynie, a kobiety z 6 zawodnikami w drużynie. Mężczyźni używali większej piłki i grali z wyższą siatką. Ostatecznie, ta różnica w zasadach i sprzęcie doprowadziła do różnych stylów gry wśród płci, a gry nie mogły być dłużej uważane za ten sam sport. W 1960 roku Międzynarodowa Federacja Siatkówki wprowadziła jednolite zasady gry dla mężczyzn i kobiet. Był to ważny krok w kierunku ujednolicenia obu gier i zniwelowania różnic między mężczyznami i kobietami w siatkówce. Jednolite zasady ułatwiły drużynom grę przeciwko różnym przeciwnikom i pomogły siatkówce stać się bardziej globalnym sportem. Ułatwiło to również zawodnikom przemieszczanie się pomiędzy dwoma grami.
1980: Globalny wzrost wraz z włączeniem do Olimpiady
Siatkówka jest sportem olimpijskim od 1964 roku, kiedy to Tokio było gospodarzem Igrzysk. Jednak prawdziwy rozkwit tej dyscypliny nastąpił w 1980 roku, kiedy to siatkówka została na stałe włączona do programu olimpijskiego. Oznaczało to, że siatkówka nie była już "sportem pokazowym", jak to miało miejsce na poprzednich Igrzyskach. Przyczyniło się to również do wzrostu popularności siatkówki na całym świecie. W latach 80. miliony Chińczyków zaczęły regularnie grać w siatkówkę. Stało się tak dzięki temu, że rząd chiński zorganizował w całym kraju programy siatkarskie na dużą skalę. Chińska siatkówka rozwijała się tak szybko, że kraj ten był w stanie wysłać drużynę na Olimpiadę w 1984 roku.
